อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและประเพณีที่สืบทอดกันมายาวนาน จากการผสมผสานของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ เช่น ไทย เขมร ลาว และชาวบ้านจากจังหวัดใกล้เคียง
ประเพณีสำคัญ
- ประเพณีเบ็ญธม (วันสารทใหญ่): เป็นพิธีไหว้บรรพบุรุษประจำบ้านที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี เพื่อปลูกฝังความกตัญญูและความรักต่อผู้มีพระคุณในครอบครัว
วิถีชีวิตและวัฒนธรรมชุมชน
แหล่งน้ำโบราณ: ชุมชนมีหนองน้ำโบราณที่ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นบ่อน้ำที่มีความสำคัญกับชุมชน และมีความเชื่อในสิ่งเร้นลับบริเวณหนองน้ำแห่งนี้ ซึ่งตั้งอยู่ติดกับวัดประจำหมู่บ้าน
ชุมชนบ้านบุ ตำบลตาจง: เป็นชุมชนดั้งเดิมที่มีการตั้งรกรากมายาวนาน โดยมีการเคลื่อนย้ายชาวบ้านจากจังหวัดสุรินทร์ ร้อยเอ็ด และจากประเทศกัมพูชาเข้ามาอยู่ร่วมกัน ทำให้เกิดความเข้มแข็งทางวัฒนธรรมในด้านต่าง ๆ
ภาษาและอาหารท้องถิ่น: ชาวบ้านใช้ภาษาท้องถิ่น เช่น ภาษาเขมร ภาษาไทย และภาษาลาวในบางครัวเรือน อาหารประจำท้องถิ่น ได้แก่ ข้าวเจ้า ปลา แกงขี้เหล็ก แกงกล้วย และแกงเผือก
🎎 ข้อมูลด้านวัฒนธรรมของอำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์
🏘 ภูมิหลังชุมชน
ประชากรส่วนใหญ่มีเชื้อสาย เขมร ลาว และไทยอีสาน ผสมผสานกัน ทำให้วัฒนธรรมมีความหลากหลายมาก
อำเภอละหานทรายตั้งอยู่ทางตอนใต้ของจังหวัดบุรีรัมย์ มีพื้นที่ติดกับจังหวัดสุรินทร์
🪔 ประเพณีและความเชื่อพื้นบ้าน
1. ประเพณีเบ็ญธม (สารทเขมร)
- จัดขึ้นในช่วงเดือน 10 (ประมาณกันยายน)
- เป็นการเซ่นไหว้บรรพบุรุษ และเชื่อว่าวิญญาณของบรรพบุรุษจะกลับมาเยี่ยมลูกหลานในช่วงนี้
- ใช้ อาหารพื้นบ้าน เช่น ข้าวต้มลูกโยน ขนมเทียน ขนมเข่ง และของหวานพื้นถิ่น
2. บุญข้าวสาก – บุญข้าวประดับดิน
- พิธีกรรมทางศาสนาเกี่ยวกับการอุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติที่ล่วงลับ
- นิยมทำในหมู่ชาวบ้านที่ยังรักษาขนบธรรมเนียมเขมร-อีสาน
3. พิธีบายศรีสู่ขวัญ
- ใช้ในงานแต่ง งานขึ้นบ้านใหม่ และต้อนรับแขกสำคัญ
- เป็นพิธีเรียกขวัญแบบดั้งเดิมที่ยังพบได้ในชุมชนชนบท
🏺 วิถีชีวิตท้องถิ่น
- ภาษา: คนในพื้นที่พูดได้ทั้งภาษาไทย อีสาน และเขมร
- อาหารพื้นบ้าน: แกงเห็ด แกงขี้เหล็ก แจ่วบอง ต้มปลา ใส่ใบแมงลัก และผักพื้นบ้านต่าง ๆ
- เครื่องแต่งกาย: ในบางโอกาสจะมีการแต่งกายด้วยผ้าไหมทอมือ หรือผ้าฝ้ายที่มีลวดลายเขมร-อีสาน
🎨 งานฝีมือและศิลปะ
- การ ทอผ้าไหม แบบเขมรเป็นเอกลักษณ์ มีการทอผ้าด้วยมือโดยใช้กี่พื้นบ้าน
- การทำ เครื่องจักสาน เช่น กระติ๊บข้าวเหนียว เสื่อกก และตะกร้าหวาย
- มีการอนุรักษ์ ฟ้อนรำพื้นบ้าน เช่น รำกันตรึม และฟ้อนเซิ้ง
🏞 ความเชื่อเกี่ยวกับธรรมชาติ
- หนองน้ำโบราณ: ชาวบ้านเชื่อว่าหนองบางแห่งมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์อาศัยอยู่ เช่น “เจ้าพ่อหนองบัวแดง” หรือ “แม่ย่านางหนองไผ่”
- มีการทำบุญประจำปีที่หนองน้ำเหล่านี้ เพื่อความอุดมสมบูรณ์และฝนตกตามฤดูกาล